آلودگی هوا و راه های پیشگیری از آن

آلودگی هوا اصطلاحی است که این روزها اکثر دانش آموزان، والدین و افراد دیگر جستجو میکنند و غالباً به دنبال پاسخ سوالاتی چون آلودگی هوا چیست، چرا هوا آلوده میشود؟ چرا مدارس تعطیل می شوند؟ آیا فردا مدارس تعطیل خواهند بود؟ و هزاران سوال دیگر هستند. به همین سبب ما سعی کردیم طی یک تحقیق دوماهه و سفر به برخی از کشورهای آلوده و غیر آلوده، اطلاعات کامل و جامعی جمع آوری کنیم تا خدمت شما عزیزان ارائه دهیم.

آلودگی هوا باعث ایجاد امراض تنفسی به ویژه سرطان ریه در افراد و در نهایت سبب مرگ آنها می شود، متأسفانه کودکان نازنین در مقابل این معضل به شدت آسیب پذیر هستند، بنابراین طرح های آلودگی دولت بطوری است که در روزهایی که آلودگی هوا در حالت قرمز قرار دارد، مدارس تعطیل و از کودکان خواسته می شود تا در خانه بمانند.

آلودگی هوا چیست؟

آلودگی هوا به پدیده ای گفته می شود که باعث تغییر وضعیت آب و هوا شده و زمانی اتفاق می افتد که ذرات مضری چون گازهای کربن دی اکسید، کربن مونوکسید و سولفور دی اکسید، ذرات و زیست مولکول های دیگر با حجم بالا وارد فضای اتمسفیر زمین شده و هوا را غیر قابل استفاده میکنند.
وقتی شما از خانه بیرون می روید، بوی دود را احساس میکنید مثل اینکه کسی چیزی را سوزانده باشد و فضا پر از دود باشد، همچنان وقتی به خانه بر میگردید ذرات و گرد و غباری روی لباس، موها و حتی مژه های چشم خود مشاهده میکنید، به این میگویند آلودگی هوا.

البته قصد ما از این مقاله این نیست که فقط مفهوم آلودگی هوا را به شما توضیح چون مطمئناً همه ما آلودگی هوا را میشناسیم و مقالات پر محتوا و کامل بسیاری در ویکی پدیا و وبلاگ های مختلف دراین باب وجود دارد، هدف ما از نوشتن این مقاله این است که ضمن شناختن عوامل آلوده‌کننده و پیشگیری از آلودگی بیشتر هوا، نگرانی های روانی خود را ازاین بابت کاهش دهیم، چراکه راهکارهایی دراین تحقیق ارائه شده است که به شما نوید زندگی بهتری میدهد.

اما اینکه این مسئله گاهاً به حدی جدی می شود که باعث تعطیلی مدارس، مریض شدن افراد و مرگ میر زنده جان ها (حیوانات، نباتات و انسانها) میشود، باید بیشتر مورد بحث و بررسی قرار بگیرد چراکه اصلی‌ترین عامل آلودکننده هوا  خود ما انسانها هستیم. حالا قبل از اینکه بریم سراغ معرفی عوامل آلوده کننده هوا، بهتر است صحبت های یکی از شهروندان بنگلادش به نام فخرالدین که با او مصاحبه داشتیم را مورد بررسی قرار دهیم.

” من داخل مارکت بزرگی به نام احمد علی مغازه موبایل فروشی دارم، من سعی میکنم هر روز صبح زود از خونه بزنم بیرون که هوا صاف‌تره و دود کمتری وجود داره اما از ساعت ۸ صبح به بعد به دلیل تردد وسایل نقلیه و دودی که از حمام های بزرگ و کارخانه ها بلند میشه، آسمان شهر به شدت دودی میشه و موقعی که به خونه بر میگردم، با وجودیکه ماسک استفاده میکنم، دماغ و موهام به شدت گرد و غباری میشن، نمیدونم این مشکل کی برطرف خواهد شد، میترسم روزی سرطان ریه بگیرم”

البته دراین تحقیق فقط شهروندان بنگلادشی نبودند که از آلودگی هوا رنج میبردند، بلکه در شهرهای لاهور پاکستان، قاضی آباد هندوستان و شهرهای دیگری چون خُتَن چین که در هم مرزی با افغانستان قرار دارد، نیز آلودگی به شدت موج میزند.

عوامل آلودگی هوا

عوامل آلوده کننده هوا بطور کلی به دو دسته تقسیم میشوند: طبیعی و انسانی

۱- عوامل طبیعی

عوامل طبیعی که به ندرت باعث آلودگی هوا می شوند شامل دود و ذراتی که از آتشفشانها، آتش سوزی های جنگلی و مواردی چون زلزله می شوند که از اثر فعالیت های بیولوژیکی زمین ایجاد می شوند. این عوامل خیلی کم اتفاق می افتند اما هنگامی که اتفاق می افتند، خرابی و آلودگی زیادی به همراه دارند. عامل ایجاد برخی از این حوادث طبیعی چون آتش سوزی های جنگلی هم انسان ها هستند.

۲- عوامل انسانی

خب حالا رسیدیم به مهمترین عامل آلوده کننده هوا! امیدوارم اشتباه برداشت نکنید اما ما آدم ها قدرتمندترین موجودات روی زمین هستیم و برای راحتی خودمان دست به خلق و نابودی هرچیزی میزنیم، این دقیقاً در مورد آلودگی هوا صدق میکند. بطور مثال برای منافع شخصی خود هوا را آلوده میکنیم تا وسایل جنگی بسازیم، دریا را آلوده میکنیم تا مواد اضافی شیمیایی را کاهش دهیم . هزاران نمونه دیگر نیز وجود دارد که از حوصله این بحث خارج است. من در ادامه به توضیح مهمترین عوامل آلوده کنند هوا پرداختم.

جنگ

از جنگ جهانی اول و دوم که اطلاع دارید، شما تصور کنید که پس از مصرف آن همه مواد انفجاری شیمی چه بلایی بر سر نباتات، حیوانات، زمین و جو آسمان آمد، ژاپنی ها تا به امروز از اثرات مخرب مواد شیمی آسیب میبینند، مردم شهر های نگاساکی و هیروشیما تا چندین سال پس از جنگ ناقص متولد می شدند و هیچگونه نباتی در این شهرها رشد نمیکرد. از سوی دیگر زمین این دو شهر به حدی سست و ضعیف شده که زلزله های ۷ ریشتری را تحت هیچ شرایطی تحمل کرده نمیتواند و با هر بار زلزله خسارات بیشماری به انسانها وارد می شود.
البته جنگ و نزاع همیشه وجود دارد و هر روز مواد شیمیایی مختلفی برای تهیه انواع وسایل نظامی استفاده میشود که به آلودگی هوا می افزاید. (امیداوریم روزی متوقف شود!)

حالا گذشته از همه این ها، مواد اضافی و غیرکاربردی که از کارخانه های اتمی بزرگ به دریاها و ابحار ریخته می شوند، سالانه هزاران و میلیون ها موجود آبزی به ویژه ماهی را به کام مرگ فرو میبرند.

کارخانه های تولیدی

کارخانه های تولیدی که از خیر فعالیت آنها ما همه چیز داریم، از مواد خوراکی گرفته تا صنایع فلزی دراین کارخانه ها تولید می شوند، اما آیا همه آنها از برق و گاز برای روشن کردن دستگاه ها استفاده میکنند؟ متأسفانه باید بیان کنم که نه تنها در کشورهای رو به توسعه بلکه حتی در کشورهای پیشرفته کارخانه های بزرگی وجود دارند که با استفاده از نیروی ذغال سنگ و در مواردی از ذرات شیمیایی مضر برای به حرکت انداختن دستگاه های مختلف استفاده می شود و دود تولید شده ازاین دستگاه ها به هوا سرایت میکند.

در سفر چند روزه ای که در کشور بنگلادش داشتیم، مورد جالبتری دیدیم که حتی در کشور خودمان ایران هم وجود دارد. کوره های خشت پزی بزرگ هنوز برای پختن خشت از ذغال سنگ استفاده میکنند، من دیدم که کارگر کوره پزی، درب های فلزی کوره را به ترتیب باز کرده و داخل هرکدام آنها ذغال سنگ می ریخت و درب را می بست، چیزی که دقیقاً در یکی از کوره پزی های شهر اهواز ایران دیدم.

این ها فقط نمونه هایی از آلودگی هوا هستند، اگر شما به شهرک های صنعتی مراجعه کنید، هزاران نمونه از این شرکت های تولیدی را خواهید دید که دود آنها تا پای ابرها رخنه کرده و دامن لایه ازون را سوراخ کرده است، در کشورهایی چون افغانستان، ایران، پاکستان و هندوستان حمام های عمومی وجود دارد که برای گرم کردن آب از ذغال و چوب استفاده میکنند و ذرات دود آنها وارد خانه ها می شود.

گازهای گلخانه ای که شامل متان، کربن دی اکسید و سولفور دی اکسید می شوند، در سال های پس از جنگ جهانی بخش بزرگی از لایه ازون را سوراخ کرده بودند و این مسئله تا سالهای سال طول کشید تا دانشمندان توانستند از گسترش این سوراخ پیشگیری کنند.

گرد و غبار

اگرچه گرد و غبار را با دود همزمان بیان میکنند، من در سفری که در شهر لاهور داشتم، چیز دیگری دیدم. گرد و غبار با دود یکی نیست، بطور مثال جاده های تهران بسیار تمیز است و شهرداری هر روز برای تمیزکردن شهر فعالیت میکند، بنابراین گرد و غبار بسیار کمی در جاده ها مشاهده می شود اما دود فقط در هوا است و از اثر اگزوز ماشین، کارخانه و هزاران مورد دیگر ایجاد می شود.

در شهر لاهور (پاکستان) که جمعیت بسیار زیادی وجود دارد، اکثرا جاده ها خاکی هستند و هنگامی که وسایل نقلیه به سرعت از جاده میگذرند، گرد و غبار بسیار غلیظی فضا را آلوده کرده و تمامی اشیاء و لوازم خاکی می شوند. این مسئله چیزی فراتر از این است، در چند روزی که آنجا بودیم، گاهاً گِرد باد هایی به شکل طوفان برپا میشد که تمام اعضای بدن انسان را از درون و بیرون آغشته به خاک میکرد.

این فقط بخشی از آلودگی هوا دراین شهر بزرگ بود، آب های گندیده شده، آشغالی های ریخته شده روی جاده و هزاران مورد دیگر به آلودگی بیشتر شهر لاهور می افزایند. اگرچه میخواستم راجب وضعیت آلودگی هوا در شهرهایی از هندوستان، چین و دیگر شهرها هم صحبت کنم، اما این مقاله گنجایش این همه اطلاعات را ندارد، بنابراین باید سراغ معرفی عوامل دیگر برویم.

زراعت

زراعت از تمیزترین کارهای انسانی است که باعث آلودگی هوا می شود، این موضوع خیلی وارونه بنظر میرسد اما خب داستان اصلی اینجاست که ما سبزیجات مفید را کشت میکنیم و سپس برای تقویت آنها از کودها شیمیایی استفاده میکنیم، همین تقویت کننده های شیمیایی خاک را آلوده میکنند و ذراتی از آنها وارد فضای باز شده و باعث ایجاد امراض مختلف می شوند.

من قصد دارم مسئله مالداری یا دامداری را هم دراین قضیه دخیل کنم، در برخی از کشورهای توسعه نیافته که دامداری بصورت غیرمعیاری انجام می شود، فاضلات حیوانات در زمین دفن می شوند و یا از آنها برای تقویت زمین های زراعتی استفاده میکنند.
بگذارید واقعیت دیگری را بازگو کنم: در یکی از مکان های بنگلادش، خانمی را دیدم که در هنگام پختن غذا از این مواد برای سوخت استفاده میکرد!
این مواد وقتی می سوزند هم گازهای مضری را به فضای آزاد منتشر میکنند و باعث شدت آلودگی هوا می شوند.

ضایعات غیر قابل تجزیه

ضایعات غیرقابل تجزیه معمولاً وسایل و ظروف یکبار مصرف پلاستیکی هستند که وقتی وارد محیط می شوند، توسط باکتری های زمین قابل تجزیه نیستند و میلیون ها سال طول میکشد تا یک پلاستیک معمولی بصورت کامل تجزیه شود.

این مسئله متأسفانه در کشورهای زیادی وجود دارد و جدی گرفته نمی شود، اگر شما آشغالدانی عظیم ساحل آرام را ببینید متعجب خواهید شد، دریایی که پر از مشمی (پلاستیک) و هزاران آشغالی دیگر است. شما تصور کنید این دریا که محل زندگی حیوانات دریایی است به چه گورستان بزرگی برای ماهی های عزیز تبدیل شده است!

آلودگی هوا در ایران

ایران یکی از صنعتی‌ترین کشورهای آسیایی است که در سالهای اخیر میزان آلودگی هوا در آن به شدت افزایش یافته است، بر اساس گزارشی، دریافتیم که حدود ۲۷ استان ایران با مشکل آلودگی هوا دست و پنجه نرم میکنند که گاها در حالت قرمز و گاهاً حالت نارنجی قرار میگیرند. از این میان شهر تهران به عنوان بزرگترین شهر ایران از درصد آلودگی بسیار بالایی برخوردار است.
وسایل نقلیه کهنه و غیر استاندارد، کارخانه های صنعتی مختلف و آلاینده های بیشمار دیگر در این آلودگی نقش دارند که گاهاً باعث تعطیلی مدارس می شوند.

پس چه کنیم؟ پس چه کنیم!

این سوال را روزانه هزاران نفر میپرسند، پس چه راهکاری وجود دارد که آلودگی هوا را کاهش دهیم؟ خوشبختانه با توجه به پیشرفت هایی که در جهان مشاهده میشود، انسانها توانستند راهکارهایی هم برای خرابکاری خودشان پیدا کنند، ما میتوانیم با استفاده از تکنولوژی پیشرفته خود از انرژی آب، باد و خورشید برای به حرکت درآوردن ماشین ها و دستگاه های صنعتی استفاده کنیم و استفاده از ظروف یکبار مصرف را کاهش داده و گل های زیبایی در محیط خانه خود داشته باشیم.

راهکارهای کاهش آلودگی هوا

برای کاهش آلودگی هوا راهکارهای زیادی وجود دارد و خوشبختانه در بسیاری از کشورها با استفاده از این این روش ها به خوبی توانسته اند هوا و زمین را از آلودگی در امان نگه دارند، اما من در ادامه برخی از مهمترین راه های ممکن را بیان میکنم.

استفاده از انرژی طبیعی در صنایع

امروزه استفاده از منابع طبیعی چون آب، گاز و باد در کشورهای توسعه یافته به شدت رونق یافته است بطوریکه دستگاه های تولید انرژی بادی، سولرهای آفتابی و دستگاه های تولید برق آبی از چندین سال به این‌سو استفاده می شوند. آمارها و پیشبینی اقتصاددان ها نشان میدهد که چین تا سال ۲۰۳۰ تمام نیروی برق خود را از باد تأمین خواهد کرد، نیرویی که تمام شدنی نیست.

نیروی آبی نیز در چین به تولید برق پرداخته است، امروزه بزرگترین بند آبی دنیا در چین باعث تولید برق قوی شده و در کل تمام توربین های آبی چین حدود ۱۶٫۹% برق چین را تأمین میکنند. استفاده از این نیرو هنوز ظرفیت توسعه بسیاری دارد و اکثر کشورها از ظرفیت حداکثر نیروی آبی برای تآمین انرژی برق استفاده نکرده اند بلکه فقط برخی از کشورها چون سویس ۸۸% و مکزیک ۸۰% ظرفیت استفاده از نیروی آب خود را کامل کرده اند.

عدم قطع درختان و جنگل ها

جنگل ها علاوه براینکه هوای تازه تولید کرده و آلودگی هوا را کاهش میدهند، قشر رویی زمین را مستحکم‌تر نگه میدارند، اگر دقت کرده باشید در مناطقی که درختان و جنگل های بیشتری وجود دارد، قدرت تخریب زلزله و شدت طوفان ها و سیلاب ها بسیار کم است.

در بسیاری از مناطق روستایی مردم برای سوخت زمستانی از چوب درختان استفاده میکنند و غالباً مواشی (گوسفندان و گاو های) خود را برای چراندن به جنگل ها و مناطق سبز میبرند که به مرور زمان ساحه سبز و جنگلی کاهش یافته و آلودگی هوا افزایش می یابد. بنابراین پیشنهاد میشود و البته آرزو داریم که دامداری به شکل مکانیزه انجام شود و در صورت امکان برای گرم کردن خانه ها، غذا پختن و سایر موارد از گاز و برق استفاده کنید چراکه ضرر گاز و برق به مراتب کمتر از دود چوب و ذغال است.

استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی

یکی دیگر از بزرگترین معضلاتی که نقش مهمی در آلودگی هوا دارد، استفاده بیش از حد اتومبیل ها و وسایل شخصی است و مشکل اینجاست که همه ما آدم های راحت طلب دوست داریم بجای سوار شدن در مترو ها و اتوبوس های شلوغ شهری که کمی هم از ما وقت میگیرند، از خودرو شخصی خودمان استفاده کنیم، در حالیکه اکثر اتومبیل های موجود در ایران فرسوده هستند و دود بسیاری در هوا آزاد میکنند.

موتورسیکلت ها به مراتب بیشتر از خودروها در سطح شهری رفت و آمد دارند و نقش بسیار بالایی در آلودگی هوا ایفا میکنند، حال آنکه اکثر این وسایل نقلیه فرسوده و غیراستاندارد هستند، این میزان آلودگی سالانه باعث مرگ بیش از ۳۶۰۰ نفر در کشور می شود.
با استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی میتوانیم میزان آلودگی هوا را به حداقل مقدار آن کاهش داده و نقش خود را در کاهش آلودگی هوا ایفا کنیم.

کاهش استفاده از وسایل پلاستیکی

پلاستیک یکی از بزرگترین عوامل آلوده کننده های زمین است که به آسانی قابل تجزیه در محیط نیست. سازمان ملل متحد در طرح های بیشماری برای مبارزه با آلودگی هوا از دولت ها خواسته است تا استفاده از خریطه های پارچه ای را بجای خریطه های پلاستیکی بین مردم رواج دهند تا استفاده از این ماده مضر به مرور زمان کاهش یابد.

علاوه براین ظروف یکبار مصرفی که توسط رستوران ها، سوپرمارکت ها و مردم استفاده می شوند، بطور کلی در موارد مختلف در محیط تجزیه نمی شوند. بهترین راهکار این است که این ظروف را پس از مصرف داخل سطح های آشغال عمومی انداخته و تمام آشغالی های شهری به شرکت های بازیافت سپرده شوند. اگرچه ممکن است این ایده خوبی نباشد اما بازیافت زباله هم میتواند نقش عمده ای در کاهش آلودگی زیست محیطی داشته باشد.

استفاده از گل و گیاه ها در خانه

 

و در نهایت بهترین راهکاری که میتوانیم دراین بابت داشته باشیم، این است که هرکدام از ما نهالی در زمین بکاریم و در خانه خود از گیاهان خوشبو و زیبا استفاده کنیم تا بتوانیم حداقل هوای خانه خود را تمیز نگه داریم، این حداقل کاریست که میتوانیم هر یک از ما انجام دهیم و اگر همه جمعیت ایران هرکدام یک شاخه گل در خانه داشته باشند، حدود ۸۰ میلیون شاخه گل خواهیم داشت و این مورد بصورت کلی در افزایش هوای پاک نقش عمده ای خواهد داشت.

هرخانه ای به یک شاخه گل نیاز دارد تا اندک هوای پاک را داشته باشد، همانطور که کره زمین جنگل آمازون را به عنوان مرکز تنفس خود دارد که اگر این هم نمیبود بدون شک تا به حال زمین خیلی زودتر ازبین می رفت.
بیایید تا هرکدام از ما نقش خود را در پاک نگهداشتن زمین که به عنوان مادر همه ماست ایفا کنیم و نگذاریم زمینی که هم به ما آب میدهد، هم میوه و گندم میدهد را ازبین ببریم.

نقش الیگ چیست؟

الیگ بزرگترین ارائه دهنده لنت ترمزهای سرامیکی اکو-فرندلی در جهان است. محصولات این شرکت از مواد آلی ممتاز تحت استانداردهای جهانی و توسط تکنولوژی پیشرفته نائو و نانو در ژاپن طراحی و تولید می شوند، بنابراین استفاده از این لنت ترمزها علاوه براینکه در هزینه خرید لوازم یدکی خودرو صرفه جویی ایجاد میکند، بلکه در کاهش آلودگی هوا که از اثر سایش لنت ترمز ایجاد می شوند، نیز نقش مهمی دارند.
برای دیدن محصولات سرامیکی الیگ، کافیست تا وارد فروشگاه اینترنتی الیگ شوید.

توقفی به قدرت الیگ

 

تحقیق و نگارش: سهراب رستمی و خانم ساغر سرلک