صنعت خودروسازی ایران + از صفر تا صد
مجله الیگصنعت خودروسازی ایران از دهه ۳۰ متولد شد و تا به امروز فراز و نشیب های زیادی را پیموده است، البته اگر ما بخواهیم دراینجا بصورت کامل راجب صنعت خودروسازی در ایران صحبت کنیم، باید روزها و هفته ها راجبش صحبت کنیم و این موضوع بازهم تمام نخواهد شد، بنابراین من سعی کردم برای راحتی شما عزیزان، مقاله را به دو بخش اساسی تقسیم کنم، بخش اول شامل معرفی صنعت خودروسازی ایران و بخش دوم شامل معرفی خودروسازان مشهور ایرانی خواهد بود.
بخش اول
تاریخچه خودروسازی در ایران
جیپ از اولین خودروهایی بود که در ایران استفاده می شد اما ما خودروهای پیشرفته‌تری هم داشتیم، شرکت های معتبری مثل مرسدس بنز، سیتروئن، روتس بریتانیایی و نیسان هم حضور داشتند و مهندسان خودروساز ایرانی به مونتاژ محصولات این برند های معروف می پرداختند.
یکی از پیشرفت های بزرگ دیگری که بین سالهای (۱۳۳۵-۱۳۵۷) دراین صنعت اتفاق افتاد، حضور شرکت جنرال موتورز و راه اندازی خط تولید آن در ایران بود که در واقع، صنعت خودروسازی ایران را دگرگون ساخت.
دراین ۶۰ سال فعالیت صنعت خودروسازی ایران، اتفاقات بسیاری رخ داد که هرکدام از آنها بخشی از تجربه های تلخ و شیرین این صنعت بودند. امروزه شرکت های ایران خودرو، سایپا، پارس و برخی از شرکت های دیگر جز عوامل کلیدی و اصلی صنعت خودروسازی در ایران هستند.
در ادامه تحولاتی را در که زمان های مختلف دراین صنعت ایجاد شده است، را به ترتیب توضیح خواهیم داد.
تحولات صنعت خودروسازی ایران در برهه های مختلف
اگرچه عمر صنعت خودروسازی ایران نسبت به صنایع خودروسازی خارجی بسیار کوتاه تر است، اما این صنعت با همین تجربه کم خود، خم و پیچ های زیادی را طی کرده است و پیشرفت چشمگیری داشته است.
دهه ۶۰ گرایش صنعت خودرو ایران به سمت خودروهای ژاپنی
در دهه ۶۰ که انقلاب اسلامی اتفاق افتاده بود و صنعت خودروسازی آمریکا از ایران کناره گیری کرده بود، تقریباً هیچ ماشین مدرنی در ایران باقی نمانده بود. علاوه برآن، مردم در آن زمان دیگر توان خرید خودروهای گران قیمت را نداشتند، بنابراین نیاز بود تا خودروهایی با قیمت ارزان وارد بازار خودرویی کشور شود تا نیاز مردم را برطرف کند. دراین جریان، ژاپنی ها علاقمند حضور در بازار ایران شدند و فعالیت های گسترده خود را در عرصه خودرو در ایران آغاز کردند.
حضور فرانسه و کره پس از ژاپن
صنعت خودروسازی ایران در دهه ۷۰ شاهد رقابت شرکت های خودروسازی فرانسوی و کره ای در بازار خودرویی ایران بود که خودرو پژو ۴۰۵ و کیا پراید از همان زمان وارد ایران شدند و اولین جرقه های تولید خودروهای ایرانی رقم خورد.
این دو کشور زمانی وارد ایران شدند که ژاپنی ها تمرکز خود را از بازار خودرویی ایران برداشته بودند و سراغ بازارهای اروپایی رفتند.
این خودروها در حالی وارد بازار شده و بازار را روی دست گرفتند که پیکان به عنوان یک محصول داخلی تولید می شد. اینها اما به عنوان خودروهای لوکس‌تر و مقرون به صرفه‌تر توانستند جایگاه خوبی در بازار پیدا کنند و در تولید خود از پیکان پیشی گرفتند.
چینی ها علاقمندان جدید به صنعت خودروسازی ایران
در دهه ۸۰ شمسی، واردات خودروهای فرانسوی کاهش یافت اما چینی ها وارد بازار خودرویی ایران شدند.
چینی ها با هوشیاری تمام وارد بازار خودروی ایران شده و همزمان چندین قرارداد امضا کردند که حاصلش ورود دنیای متنوعی از محصولات چینی در بازار ایران بود. در سالهای پایانی دهه ۸۰ میل حضور در صنعت خودروسازی ایران دوباره بر سر فرانسوی ها زد و اینبار پژو ۲۰۶ را وارد میدان کردند.
این حضور شعفناک دیری نپایید که تحریم های زیادی بر ایران وضع شد و فرانسوی ها بساط خود را از بازار ایران جمع کردند.
رفتن فرانسوی ها، شوق چینی ها را بیشتر کرد چراکه چینی ها میدانستند که دراین زمان حضور در صنعت خودروسازی ایران میتواند فرصت خوبی برای پیشرفت در عرصه فروش خودرو باشد.
همچنان مطالعه کنید: شرکت خودروسازی جنرال موتورز
دهه ۹۰ زمان اوج و افت!
اگر قرارداد برجام سال ۱۳۹۴ را به خاطر داشته باشیم، آن روزها بهترین و خاطره انگیزترین روزهای صنعت خودروسازی ایران بشمار می روند، چون در همین سال توافق هسته ای برجام با موفقیت حاصل شد.
پس از موفقیت برجام، شرکت های خودروسازی خارجی خطوط تولید خودروهای مشارکتی و مونتاژ خود را در ایران گسترش دادند، شرکت های فرانسوی، چینی و ژاپنی کم کم حضور خود را در ایران پررنگ‌تر کردند و این رؤیای صنعت خودروسازی ایران تا مدت ۳ سال ادامه داشت.
در سال ۱۳۹۷ بود که آمریکا از برجام خارج شد و نوسانات ارزی در بازار مالی ایجاد شد، شرکت های خارجی دوباره فرار را بر قرار ترجیح دادند و دست از یاری صنعت خودروسازی ایران برداشتند.
صنعت خودروسازی کوچک و نوپای ما با وجود تحریم های سنگین و تحت حمایت دولت همچنان رشد کرد تا اینکه نوبت به تولید اولین خودرو ملی ایران رسید، سمند! در واقع خودرو سمند اولین خودرویی بود که تمام قطعات آن در ایران تولید شده بود، به همین دلیل لقب اولین خودرو ملی را دریافت کرد، در حالیکه قبل از سمند نیز خودروهای جیپ، کیا ایرانی و پیکان به شکل مونتاژی تولید می شدند اما سمند تمام ایرانی بود!
سمند: خودروی ایرانی
سمند یک خودروی سدان ایرانی است که از ۱۳۷۹ توسط شرکت ایران خودرو تولید شد. اسم این خودرو از نام اسبی گرفته شده است که رنگی متمایل به زرد دارد، در واقع شرکت ایران خودرو در همان سال با خرید پلتفرم پژو ۴۰۵ از شرکت خودروسازی پژو، اقدام به تولید این خودرو کرد.
ناگفته نماند که شرکت ایران خودرو در این سال همچنان اقدام به خرید پلتفرم دیگری از شرکت فرست اتومیتو بریتانیایی کرد که در یکی از شرکت های تایوانی اقدام به طراحی این پلتفرم برای پژو ۴۰۵ کرده بود.
این شرکت تایوانی با ورشکستگی مواجه شد و در نهایت ایران خودرو پلتفرم مورد نظر را خریدار کرده و در مرکز تحقیقاتی ایران خودرو از جمعی بزرگی از فارغ التحصیلان دانشگاه های امیرکبیر، دانشگاه صنعتی شریف و دیگر دانشگاه ها کمک گرفت تا این طرح را دوباره سازی کنند. در نهایت، سمند برای مدت ۲۲ سال تولید شد و سرانجام در سال ۱۴۰۱ تولید آن متوقف شد و سورن پلاس جایگزین آن شد.
بخش دوم
خودروسازان مهم صنعت خودروسازی ایران!
همانطور که در ابتدای این مقاله ذکر کردیم، صنعت خودروسازی در ایران به دهه ۳۰ شمسی برمیگردد که در ابتدا با ورود خودروهای خارجی شروع شد اما بعدها چند سرمایه‌گذار ایرانی قصد سرمایه گذاری دراین صعنت کردند و رفته رفته صنعت خودروسازی در ایران محدود به خودروهای داخلی شد.
اولین خودروها که در بازار ایران حضور داشتند، توسط شرکت فیات عرضه می شد، اما در سال ۱۳۳۶ شرکت جیپ ایران (پارس خودرو) در ۹ کیلومتری جاده مخصوص راه اندازی شد و اولین خودروهای ایرانی تولید شدند، اما از اینها که بگذریم، ایران خودرو پیشگام‌ترین خودروساز ایرانی است.
مطالعه کنید در: تویوتا کرولا
شرکت ایران‌خودرو
شرکت ایران خودرو که از سال ۱۳۴۱ با نام “ایران ناسیونال” با سرمایه ۱۰ میلیون تومان تأسیس شد، این شرکت از اولین خودروسازان داخل ایران بود که آغازگر راه صنعت پیشرو خودروسازی ایران بود.
این شرکت از بتدا فعالیت خود را با خودرو سمند شروع کرد و در جریان ۶۰ سال فعالیت خود محصولات بسیاری از جمله اتوبوس های معروف “LP” وانت آریسان، سورن پلاس، تارا، رانا پلاس، سورن، تندر ۹۰، و خودروهای دیگر را به بازار عرضه کرده است.
شرکت سایپا
شرکت خودروسازی سایپا در سال ۱۳۴۶ تحت نام “شرکت تولید اتومبیل سیتروئن ایران” فعالیت خود را آغاز کرد و اولین محصولات خود را به اسم ژیان و آکا به بازار عرضه کرد.
شرکت سایپا در زمینه های مختلفی چون تولید خودرو، قطعه سازی، امور مالی و تحقیقاتی فعالیت می کند و حدود ۹۰ برند بزرگ را تحت نظارت خود قرار داده است.
خودروهای ساینا، کوییک، شاهین، پراید و برخی از خودروهای دیگر جزو محصولات شرکت خودروسازی سایپا هستند.
شرکت مدیران خودرو
سومین شرکت فعال و بزرگ در صنعت خودروسازی ایران، شرکت مدیران خودرو است که از سال ۱۳۸۱ اقدام به مونتاژ خودروهای مختلف کرد.
این شرکت در حال حاضر خودروهای لوکسی چون X55 پرو، X22 پرو، آریزو ۵ توربو، آریزو ۶، تیگو ۷ و دیگر خودروهایی ازاین دست را مونتاژ و به بازار عرضه میکند.
شرکت کرمان موتور
شرکت خودروسازی کرمان موتورز از سال ۱۳۶۹ جای خود را در صنعت خودروسازی ایران باز کرد. این شرکت در ابتدا خودروهای برند دوو را وارد می کرد تا اینکه چند سال بعد، برند دوو توسط شرکت خودروسازی جنرال موتوز خریداری شد. دراین سال ایران توسط آمریکا تحریم شد، برند دوو همکاری خود را با کرمان موتور قطع کرد.
اما دراین سالها کرمان موتور به عرضه خودروهای لوکسی چون، جک J7، جک K7، جک S5 توربو، جک T8 و جک J4 روی آورده است و سهم نسبتاً خوبی در بازار خودروسازی ایران دارد.
پارس خودرو
شرکت خودروسازی پارس خودرو که در سال ۱۳۳۵ وارد صنعت خودروسازی ایران شد، در ابتدا تحت نام شرکت “جیپ ایران” فعالیت میکرد و تا سال ۱۳۵۹ با شرکت جنرال موتورز همکاری داشت، اما از این سال به بعد شرکت جنرال موتورز همکاری خود را با پارس خودرو قطع کرد و این شرکت نام خود را به “پارس خودرو” تغییر داد.
خودروهایی که شرکت پارس خودرو عرضه کرده است، شامل: ساندرو استپ وی، رنو ساندرو، برلیانس کراس، برلیانس H230، برلیانس H330، برلیانس H220 و خودروهایی از این دست می شود.
کلیک کنید: با کشور تایوان آشنا شوید
تحلیل کلی من از صنعت خودروسازی ایران
- بازار داخلی: با توجه به جمعیت بالای ایران و نیازهای حمل و نقل داخلی، بازار خودرو در ایران بسیار بزرگ است. با این حال، به دلیل محدودیت‌ها و مشکلات مالی، گمرکی و تأمین قطعات، صنعت خودروسازی ایران با مشکلاتی مواجه شده است که تأثیرات منفی بر کیفیت و قابلیت رقابت خودروهای تولیدی داخلی داشته است.
- وابستگی به واردات: بخش قابل توجهی از قطعات و تجهیزات مورد نیاز برای تولید خودروها در ایران باید وارد شود. این وابستگی به واردات، صنعت خودروسازی را به تأخیر در تحقق خودکفایی و افزایش هزینه تولید مواجه کرده است.
- سیاست‌های دولتی: دولت ایران تلاش کرده است تا با اعمال سیاست‌های حمایتی و تشویقی، تولید خودروهای داخلی را ترویج دهد و رقابت با واردات را تسهیل کند. این شامل اعطای تسهیلات مالی، افزایش تعرفه‌های گمرکی برای واردات خودروها، تشویق به همکاری با شرکت‌های خارجی و استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته است.
- تحولات آینده: صنعت خودروسازی ایران در مسیر تحول قرار دارد. افزایش تأمین قطعات داخلی، توسعه فناوری‌های پیشرفته و بهره‌گیری از تجربیات شرکت‌های خارجی میتواند بهبود و رقابت‌پذیری صنعت خودروسازی را در آینده تضمین کند.
به طور کلی، صنعت خودروسازی ایران همچنان با چالش‌ها و فرصتهایی روبرو است. در حالی که بازار داخلی بزرگ و تقاضای قوی برای خودروها وجود دارد، وابستگی به واردات و مشکلات مالی و تأمین قطعات میتواند محدودیت‌هایی را ایجاد کند. با اجرای سیاست‌های حمایتی و تشویقی، توسعه فناوری‌های پیشرفته و افزایش تولید قطعات داخلی، صنعت خودروسازی ایران میتواند رونق بیشتری پیدا کند و رقابت‌پذیری خودروهای تولیدی داخلی را افزایش دهد.
نتیجه‌گیری
امروزه صنعت خودروسازی ایران بسیار بیشتر از آنچه در گذشته بود، فعالیت میکند و خودروسازان داخلی تنوع خودروها را گسترده‌تر کرده اند. آمارها نشان میدهند که ایران در سال ۲۰۰۹ مقام ۱۸مین خودروساز جهان و بزرگترین خودروساز خاورمیانه را از آن خود کرد.
این آمارها نشان دهنده پیشرفت صنعت خودروسازی ایران هستند.
از دهه ۳۰ تا به امروز شرکت های خارجی زیادی در بازار ایران عرض اندام کردند و در دوره های مختلف با ایجاد تحریم ها و موانع سیاسی از ایران رفتند.
اما نقطه عطف صنعت خودروسازی در ایران آنجایی بود که ایرانیان عزیز اقدام به راه اندازی شرکت های داخلی تولید خودرو در ایران کردند و اولین گام ها برای آغاز صنعت خودروسازی ایران برداشته شد.
ایران خودرو، پارس خودرو، کرمان موتور، مدیران خودرو و سایپا از قدیمی‌ترین خودروسازهایی بودند که تأسیسات اولیه صنعت خودروسازی را در ایران بنا کردند و از آن زمان تا اکنون خودروهایی تحت نام ها و برندهای مختلف، تولید، مونتاژ و عرضه گردیدند.
من دراین مقاله ای از الیگ سعی کردم، اشاره ای به تاریخچه صنعت خودروسازی ایران و سپس معرفی ۵ شرکت خودروساز ایرانی داشته باشم. امیدوارم این مقاله مورد پسند شما دوستداران الیگ قرار گرفته باشد.
نکته: فروشگاه اینترنتی الیگ، جهت راحتی شما عزیزان در خرید محصول، بخش خرید آسان را ایجاد کرده است. در صورتیکه شما قصد خرید لنت ترمزهای سرامیکی الیگ را دارید اما نمیدانید چه نوع لنت ترمزی مناسب خودروی شماست، کافیست تا پس از ورود به فروشگاه اینترنتی الیگ، وارد بخش خرید آسان شده و با وارد کردن شماره شاسی خودرو و شماره تماس همراه خود، لنت ترمزی مناسب خودروتان دریافت نمایید.
توقفی به قدرت الیگ
نویسنده: سهراب رستمی
نظرات کاربران