تاثیر لنت ترمز بر آلودگی هوا

 

باز هم تعطیلی مدارس در کلان‌شهرها به‌خاطر آلودگی هوا، همه‌ی توجهات را به سمت این موضوع هدایت کرده است. آنچه که این روزها با چشم خود می‌بینیم  و بر اساس گزارشات هواشناسی و متخصصین جغرافیدان، به این نتیجه می‌رسیم که  بطور کلی “حال زمین بد است” و باید هر صنعتی به نوبه‌ی خود برای این امر چاره‌ای بیاندیشد؛ از جمله صنعت اتومبیل‌سازی و ساخت قطعات وابسته مثل لنت ترمز. در این مقاله به تاثیر لنت ترمز بر آلودگی هوا می‌پردازیم.

در بخش لنت ترمز ثابت شده که باید استفاده از لنت ارگانیک  و اکوفرندلی را توسعه داد و طبق آخرین تحقیقات انجام شده با استفاده از این تکنولوژی روز دنیا، حتی می‌توان از ضایعات و پسماند محصولات کشاورزی مثل پوست نارگیل، پوست دانه‌های کاکائو، پوست تخم‌مرغ، پوست موز و غیره با توجه به ویژگی‌های مکانیکی و میکروساختاری آنها، در ساخت لنت ترمز استفاده کرد. به‌این‌شکل “حفاظت  از محیط زیست” به بخش مهمی در طراحی و ساخت لنت ترمز تبدیل می‌گردد.

ذرات خطرناک در آلودگی هوا

درصد بالایی از مردم جامعه از متریالی که در ساخت قطعات به کار می رود نا آگاهند. تا سال ۲۰۲۵ در ایالت کالیفرنیا وزن مس بکار رفته در لنت‌ها باید به کمتر از ۰٫۵ % درصد برسد، زیرا سایش مواد لنت یکی از مهمترین دلایل آلودگی هوا است. ایالت واشنگتن نیز بدنبال ارائه‌ی زمانی برای کاهش مس در لنت‌های آن ایالت است، زیرا ورود مس به آبراه‌ها و رودخانه‌ها حیات آبزیان، گیاهان و دیگر موجودات از جمله انسان را به خطر انداخته است.

طبق آمار منتشر شده از تحقیقات روی دریای شمال،  ۷۵% مس موجود در آن از سایش لنت بوجود آمده است. براساس آخرین سیاهه انتشار آلایندگی شهر تهران برای سال ۱۳۹۶، خودروهای سواری شهر تهران از دو طریق موجب تولید و انتشار ذرات معلق در هوای شهر تهران می‌شوند. بخشی از ذرات از اگزوز خودروهای سواری خارج شده و بخش دیگری ناشی از سایش لنت ترمز و تایر در سطح جاده‌ها است و تاثیر لنت ترمز بر آلودگی هوا به اثبات رسیده است.

میزان آلایندگی لنت ترمز بستگی به ویژگی‌های شیمیایی، فیزیکی و واکنش‌های Tribological  آن با سطح دیسک در حین ترمز دارد. از این رو تحقیقاتی در حال انجام است که به میزان تاثیر این مواد روی سلامتی انسان می‌پرازد. با تغییر تجهیزات خودروها مثل پنجره‌ی برقی و تهویه‌ی هوا، وزن خودروها افزایش یافته و خوردگی  تایر و لنت‌ها نیز متعاقبا بیشتر شده است. از طرفی سیستم ترمزها نیز تغییر کرده و ترمزهای دیسکی جایگزین ترمزهای کاسه‌ای‌ شده‌اند، اما این تغییرات با اینکه عملکرد ترمز را بهبود بخشیده، باعث بروز آلودگی بیشتری شده.

تخمین زده می شود که حدود ۵۰ درصد از ذرات ساییدگی لنت ترمز وارد هوا شده و این حجم آلایندگی با افزایش ترافیک در آینده نیز بیشتر می‌شود. لنت و تایر به مروز زمان خورده می‌شوند، چراکه وزن خودرو و سرنشین را تحمل می‌کنند .عمده‌ی این مواد خورده شده، به‌عنوان ریزگرد و ذرات معلق وارد جوی‌های خیابان و سیستم فاضلاب و در نهایت دریا شده و زندگی موجودات دریایی و زنجیره‌ی غدایی را تهدید می‌کنند. برخی دیگر از ذرات نیز موجب آلودگی هوا و جذب از طریق سیستم تنفسی می‌شوند.

این ذرات توانایی بالایی در جذب سایر فلزات دارند که باعث سمی‌شدن بیش از حد مجاز هوای شهرها می‌شوند و به بروز مشکلات اخیر در آلودگی هوا دامن می‌زنند. افزایش میزان ذرات ناشی از خوردگی تایرها، برای مدت ده سال ردیابی و اندازه‌گیری شده و دانشمندان دریافته‌اند که در برخی جاده‌ها، جایی که آلودگی ناشی از اگزوز دیزل کم شده، در عوض با افزایش ذرات تایرها و لنت ترمز که در جاده ایجاد می‌شوند، هوا همچنان آلوده مانده است.

طبق تحقیقات انجام شده، برخی از این ذرات و آلودگی‌ها که توسط تایر و لنت ایجاد می‌شود، آنچنان نگران‌کننده هستند که حتی با داشتن خودروهای برقی و ناوگانی تماما الکتریکی و برقی نیز، همچنان آلاینده‌های زیست‌محیطی باقی خواهند ماند. دولت‌ها می‌گویند باید استانداردهای تایر و لنت را بالا برد، اما منتقدین می‌گویند که باید مردم را به استفاده از وسایل حمل و نقل عمومی سوق داد.

تاثیر آلودگی هوا بر سقط جنین

بنزن و آزبست از جمله ریزگردهای بسیار خطرناک هستند که تهدیدی جدی برای سلامت شهروندان به حساب می‌آیند. بنابراین باید منشا پیدایش آنها را شناسایی کرد و برطرف نمود. از طرفی برطرف‌کردن منشا آنها نیاز به برنامه‌ریزی عظیم و منسجمی دارد که بتواند این مواد را از چرخه‌ی تولید لنت و دیگر محصولات حذف کرد. اثرات نامطلوب این مواد بر روی پوست، ریه، قلب و مغز انسان‌ها بیش از حد تصور ماست. از کمترین و موقت‌ترین تاثیرات این مواد روی انسان‌ها می‌توان به خواب‌آلودگی، سرگیجه، سردرد و در موارد حادتر برای افراد حساس به سقط جنین، بیهوشی و رعشه اشاره کرد. اثرات درازمدت این آلاینده‌ها نیز، سرطان و سکته‌های قلبی و مغزی هستند.

تایرها چه نقشی دارند؟ تاثیر لنت ترمز بر آلودگی هوا چقدر است؟

مشکل آلایندگی اگزوز خودروها، با توسعه‌ی تکنولوژی‌های پاک تا حدودی حل شده، ولی مشکل آلایندگی دیگر منابع مثل تایر و لنت همچنان باقی مانده. این موارد نه‌تنها کاهش نمی‌یابد بلکه تخمین زده می‌شود که در آینده آلاینده‌های غیر اگزوزی اهمیت بیشتری پیدا می‌کنند. جهت کاهش آلودگی ناشی از سایش تایر و لنت ترمز، استفاده از ترمز الکتریکی و ترمزهای موتوری توصیه می‌شوند. همچنین توصیه می‌شود در ساخت تایرها از مواد مضر استفاده نشود و سیستمی جهت کنترل فشار باد تایرها به‌کار گرفته شود.

از طرفی نوع رانندگی تاثیر ۳۰ درصدی در سایش تایرها دارد. بنابراین، ارتقای سطح دانش و تغییر نوع رانندگی مردم و نرم‌تر کردن و آرام‌تر کردن راندن خودروها به کاهش تولید آلاینده‌ها و ریزگردها کمک شایانی خواهد کرد. از طرفی هرچه خودرو سبک‌تر باشد، آلاینده‌های هوا نیز کمتر می‌شوند. کارخانه‌های خودروسازی باید “مسئول” و متعهد به برطرف کردن الودگی ناشی از خودرو باشند. آنها باید بدانند که بسیاری از ریزگردهای ناشی از سایش تایر و لنت ترمزها قابل اندازه‌گیری دقیق نیستند، پس باید تکنولوژی تولیدشان را ارتقا داده و قطعات باکیفیت‌تر و دوست‌دارمحیط زیست تولید نمایند. در این میان نقش حذف آزبست در تولید لنت ترمزهای سرامیکی، از لحاظ علمی و تجربی به اثبات رسیده و امیدها را برای کاهش سطح آلودگی هوا در آینده زنده نگه داشته است.

طبق آمار سایش مواد اسفالت روی جاده نیز دیگرعامل آلایندگی هوا می باشد به طوری که ۲۵ درصد آلودگی ذرات کمتر از ۲٫۵ میکرون ناشی از سایش لنت ترمز، لاستیک و آسفالت و همچنین ۴٫۵ درصد آلودگی ناشی از اگزوز خودروهای سواری است.  نقشه توپوگرافی جاده، شرایط آب و هوایی و سطح جاده به عنوان دیگر عوامل تاثیرگذار در انتشار آلاینده های ناشی از مواد غیر اگزوز شناخته می شوند. همچنین طبق تحقیقات بعمل آمده جاده های قدیمی تر میزان آلایندگی بیشتری دارند. لذا ارتقاء سطح و طراحی جاده به کاهش مواد آلاینده آن کمک می کند.

تغییرات آب‌وهوایی که در دو دهه‌ی گذشته بوجود آمده و در آینده نیز تشدید خواهد شد، ناشی از نادیده‌گرفتن بحث آلودگی هوا در صنعت خودروسازی و دیگر صنایع است. این مشکلات می‌تواند با وضع قوانین سختگیرانه‌تر به حداقل ممکن برسد. تغییر سبک زندگی و توجه قانون‌گذاران از نیازهای حیاتی هر جامعه‌ای است و اگر اتفاق نیافتد، نمی توان به آینده‌ی سیاره‌ی زمین خوشبین بود.

لنت ترمزهای جدید با تکنولوژی اکوفرندلی

همه‌ی موارد بالا، کارخانجات خودورسازی و قطعات را به فکر ساخت متریال جدید واداشته است. دراین‌بین می‌توان به لنت‌های سرامیکی ساخت Elig نیز اشاره کرد که برای کاهش این‌قبیل مشکلات طراحی شده. تکنولوژی دیگری نیز توسط کارخانه Bosch ابداع شده که روکشی از جنس  Tungsten-Carbide )کاربید تنگستن) روی دیسک چرخ را می‌پوشاند و فعلا برای روتور پورشه ساخته شده است. این تکنولوژی بسیار گران است و قیمت آن سه برابر دیسک‌های معمولی بازار می‌باشد، اما به‌نظر می‌رسد با تولید انبوه بتوان قیمت آن‌را کاهش داد و در سایر خودروها نیز استفاده کرد. این متریال ۱۰ برابر قوی‌تر از چدن فعلی بوده که معمولا در ساخت روتور یا همان دیسک خودروها استفاده می‌شود. متریال‌های جدید و اکوفرندلی نه تنها ظاهر دیسک را همواره تمیز و شیک نگه می‌دارند، بلکه آلاینده‌های محیطی آنها حذف شده و به سلامت بشر کمک شایانی می‌کنند. نکته‌ی مهم دیگر در مورد متریال‌های جدید طول‌عمر آنهاست که در محصولات سرامیکی الیگ ۵۰ درصد  و در کاربید تنگستن ۴۰ درصد کارکرد بیشتری را به خریداران هدیه می‌دهد.